B Harfi ile Atasözleri ve Anlamları
Baba kırk oğul beslemiş, kırk oğul bir babayı beslememiş
Bir baba, kaç çocuğu olursa olsun hepsine bakabilir. Ancak çocuklar, babaları yaşlanınca onun bakımını üstlenmekte çoğu zaman birbirlerine sorumluluğu bırakır.
Baş kes yaş kesme
Ağaç kesmek, insan öldürmek kadar büyük bir kötülüktür.
Baş nereye giderse ayak da oraya gider
Küçükler, büyüklerin yolundan gider; onları örnek alır.
Baş ol da eşek başı (soğan başı) ol
Küçük bir işte bile yönetici olmak, başkasının emrinde olmaktan iyidir.
Baş olan boş olmaz
Bir yerde yönetici olan kişi hem değerli biridir hem de her zaman meşguldür.
Baş sağlığı, dünya varlığı
İnsanın sahip olabileceği en büyük zenginlik, sağlığıdır.
Baş sallamakla kavuk eskimez
Birine uyum sağlamak veya onaylamak, kişiye zarar vermez.
Baş yastığı baş derdini bilmez
İnsanın iç sıkıntısını, en yakını bile tam olarak anlayamaz.
Bükemediğin eli öp, başına koy
Güçlüye karşı koyamıyorsan, onunla iyi geçinmeye çalışarak zararından korun.
Bülbülü altın kafese koymuşlar, ‘ah vatanım’ demiş
İnsan, başka yerlerde ne kadar iyi yaşarsa yaşasın, doğup büyüdüğü yeri özler.
Baş ağır gerek, kulak sağır
İnsan, olgun davranmalı ve boş sözlere kulak asmamalıdır.
Başa gelen çekilir
Kaçınılmaz durumlarda üzülmek yerine sabır göstermek gerekir.
Başa gelmeyince bilinmez
Bir acıyı, onu yaşamayan tam olarak anlayamaz.
Başın başı var, başın da başı var
Her insanın üzerinde bir otorite vardır; kimse tamamen bağımsız değildir.
Başını acemi berbere teslim eden cebinden pamuğu eksik etmez (etmesin)
Tecrübesiz kişilere iş veren, onların hatalarının sonuçlarına katlanmak zorunda kalır.
Baykuşun kısmeti ayağına gelir
Hiçbir canlı rızıksız kalmaz; nasip, yerinden kıpırdamayana bile ulaşır.
Bayramda borç ödeyene ramazan ağır (kısa) gelir
Borç ödeme zamanı yaklaşan kişi için zaman çok hızlı geçer.
Baş dille tartılır
Bir kişinin değeri, konuşmalarından ve sözlerinden anlaşılır.
Bir korkak bir orduyu bozar
Korkak bir kişi, paniği ve endişesiyle çevresindekileri de etkileyip düzeni bozar.
Bir kötünün yedi mahalleye zararı vardır (dokunur)
Kötü niyetli bir insanın zararı yalnızca yakın çevresiyle sınırlı kalmaz, geniş bir alana yayılır.
Bedava sirke baldan tatlıdır
Emek harcamadan veya para ödemeden elde edilen şey, insana daha hoş gelir.
Bekâr gözü, kör gözü
Evlenme isteğiyle dolu olan bekâr, seçeceği eşin kusurlarını fark edemez.
Bekâra karı boşaması kolaydır
Bir konuda deneyimi olmayan kişi, o işin zorluklarını bilmediği için kolay sanır.
Bekârlık maskaralık
Bekâr insan, düzensiz yaşar; bakımsız ve dağınık olur, bu yüzden alay konusu olabilir.
Bekârlık sultanlık(tır)
Evlenmeden, kimseye bağlı olmadan yaşamak özgürlük sağlar.
Bir mıh bir nal kurtarır, bir nal bir at kurtarır
Küçük bir ayrıntı bile büyük sonuçlar doğurabilir; hiçbir iş küçümsenmemelidir.
Benim oğlum bina okur, döner döner yine okur
Ne kadar uğraşsa da aynı düzeyde kalan, ilerleyemeyen kişiler için söylenir.
Benzeye benzeye yaz, benzeye benzeye kış olur
Mevsimler birdenbire değil, yavaş yavaş değişir; hava azar azar ısınır ya da soğur.
Besle kargayı, oysun gözünü
Büyüttüğün, iyilik ettiğin kişi gün gelir sana kötülük edebilir.
Besledik büyüttük danayı, şimdi tanımaz oldu anayı
Emek verdiğin, yetiştirdiğin kişi nankörlük edip seni unutur.
Beş parmağın beşi bir olmaz
İnsanlar arasında benzerlikler olsa da herkesin huyu, düşüncesi farklıdır.
Bir (sağ) elinin verdiğini öbür (sol) elin duymasın (görmesin)
Yapılan iyilik gizli tutulmalı, gösterişe dönüştürülmemelidir.
Bir selam bin hatır yapar
Selam vermek, insanlar arasında sevgi ve dostluk bağlarını güçlendirir.
Bu ne perhiz bu ne lahana turşusu!
Sözleriyle davranışları birbirini tutmayan, çelişkili kimseler için söylenir.
Beterin beteri var
Ne kadar kötü durumda olursa olsun, daha kötüsünün de olabileceğini bilmek gerekir.
Bey ardından çomak çalan çok olur
Güçlü kimseye karşı yüzüne konuşamayanlar, o gidince arkasından konuşurlar.
Bez alırsan Mısır’dan (Musul’dan), kız alırsan asilden
Bir şey alırken ya da bir seçim yaparken, onun kökenine ve kalitesine dikkat etmek gerekir.
Bugünkü (akşamın) işini yarına (sabaha) bırakma (koyma)
Yapılması gereken işler ertelenmemeli, zamanında tamamlanmalıdır.
Bugünkü tavuk yarınki kazdan iyidir
Elde olan küçük kazanç, gelecekteki belirsiz büyük kazançtan daha değerlidir.
Buğday başak verince orak pahaya çıkar
Bir şeye ihtiyaç arttığında, o şeyin değeri de yükselir.
Bıldırcının beyliği arpa biçimine kadardır
Her kazancın, her makamın bir sonu vardır; hiçbir şey sonsuza dek sürmez.
Bilmemek ayıp değil, öğrenmemek (sormamak) ayıp
Bir şeyi bilmemek kusur değildir; önemli olan, bilmediğini öğrenmeye çalışmamaktır.
Bin bilsen de bir bilene danış
Ne kadar bilgili olursan ol, senden daha bilgili birine danışmak her zaman faydalıdır.
Bin dost az, bir düşman çok
Ne kadar çok dostun olursa olsun zarar vermezler; ama tek bir düşman bile büyük zarar verebilir.
Bin nasihatten bir musibet yeğdir
Bir felaket yaşamak, bin öğüt dinlemekten daha öğreticidir.
Buldum bilemedim, bildim bulamadım
Kişi, fırsat elindeyken onu değerlendirmeyi bilmez; değerlendirmeyi öğrendiğinde ise fırsat elinden kaçar.
Bir sürçen atın başı kesilmez
Daha önce iyi işler yapmış birinin tek hatası yüzünden ağır biçimde cezalandırılmaması gerekir.
Baba koruk (erik) yer, oğlunun dişi kamaşır
Bir babanın yaptığı yanlış ya da kötü davranışın etkisi, çoğu zaman çocuğuna da zarar verir.
Bin ölçüp bir biçmeli
Bir işe başlamadan önce her yönüyle düşünülmeli, acele edilmemelidir.
Bin tasa bir borç ödemez
Üzülmek, dertlenmek borcu ortadan kaldırmaz; çözüm, eylemle mümkündür.
Binicinin sağı solu olmaz
Usta kişi, hangi yöntemi kullanırsa kullansın başarılı olur.
Bir abam (postum) var atarım, nerede olsam yatarım
Tek başına yaşayan insan, kimseye bağlı olmadığı için özgürce hareket eder.
Bir acı (fincan) kahvenin kırk yıl hatırı vardır
Küçük bir iyilik bile unutulmaz, uzun süre hatırlanır.
Balık ağa girdikten sonra aklı başına gelir
Kişi, hatasının farkına ancak iş işten geçtikten sonra varır.
Bana dokunmayan (beni sokmayan) yılan bin yaşasın
İnsanlar, kendilerine zarar vermeyen kötülüklere karışmak istemezler.
Bir adama kırk gün (deli dersen deli, akıllı dersen akıllı olur) ne dersen o olur
Bir kişiye sürekli bir nitelik yakıştırılırsa, o kişi sonunda buna inanır ve öyle davranır.
Bir ağaçta gül de biter, diken de
Aynı aileden hem iyi hem kötü insanlar çıkabilir.
Bir ağızdan çıkıp (çıkan) bin dile (ağza) yayılır
Bir söz söylendikten sonra hızla yayılır, herkesin diline düşer.
Bir avuç altının olacağına bir avuç toprağın olsun
Altın tükenir ama toprak sürekli kazanç sağlar; kalıcı servet toprağa sahip olmaktır.
Baskıdaki altından askıdaki salkım yeğdir
Kullanılan basit şey, işe yaramayan değerli şeyden daha faydalıdır.
Baskın basanındır
Hazırlıksız yakalanan taraf kaybeder; üstünlük, ilk hamleyi yapanındır.
Baskısız tahtayı yel alır, yel almazsa sel alır
Denetimsiz bırakılan gençler, yanlış yollara sapabilir.
Böyle başa böyle tıraş
Kişi nasıl davranıyorsa, ona da o şekilde karşılık verilir.
Böyle gelmiş böyle gider
Bir durum uzun süredir aynı şekilde devam ediyorsa, değişmeden süreceği düşünülür.
Bu abdestle daha çok namaz kılınır
Bir davranışın veya hazırlığın etkisi uzun süre devam eder; aynı çabayla daha çok iş yapılabilir.
Balık baştan avlanır
Bir işi kazanmak için önce yöneten kişiyi etkilemek gerekir.
Balık baştan kokar
Bir yerde sorun varsa, genellikle yöneticilerden kaynaklanır.
Bir baba dokuz evladı besler, dokuz evlat bir babayı beslemez
Bir baba, çocuklarını büyütüp besler ama çocuklar büyüyünce babalarına bakma sorumluluğunu birbirlerine atarlar.
Bir baş soğan bir kazanı kokutur
Kötü bir kişi ya da davranış, iyi insanların arasına karıştığında tüm düzeni bozabilir.
Bir çiçekle bahar (yaz) olmaz
Tek bir olumlu gelişme, büyük bir başarı ya da değişim için yeterli değildir.
Bir çöplükte iki horoz ötmez
Bir yerde iki kişi aynı anda yönetici olamaz; biri mutlaka üstün gelir.
Bir deli kuyuya bir taş atar, kırk akıllı çıkaramazmış
Bir kişinin düşüncesizce yaptığı iş, birçok akıllı insanın çabasıyla bile düzeltilemeyebilir.
Bir el bir eli yıkar, iki el bir yüzü yıkar
İnsanlar birbirine yardım ettiğinde işler daha kolay ve verimli olur.
Bir elin nesi var, iki elin sesi var
Başarıya ulaşmak için birlik olmak gerek.
Balta değmedik ağaç olmaz
Hiç kimse, hayatında sıkıntı ya da zorluk yaşamadan geçemez.
Boş torba ile at tutulmaz
Çıkar veya karşılık olmadan kimse bir işe bağlanmaz, emek verilmez.
Boşboğazı ateşe atmışlar, odunum yaş (az) demiş
Çok konuşan kişiler, en uygunsuz anlarda bile konuşmadan duramazlar.
Bir elin sesi çıkmaz
İşler, yardımlaşarak daha kolay başarılır.
Bir felaket bin nasihatten yeğdir
Bir musibet yaşamak, bin öğüt dinlemekten daha öğreticidir.
Bir görüş bir kör biliş
Bir şeyi yalnızca bir kez görmek, onu tam anlamıyla öğrenmeye yetmez.
Bir göz ağlarken öbür göz gülmez
Yakın çevrede bir üzüntü varken, sevinç göstermek uygun değildir.
Bir inat, bir murat
İnatçı kişi, kararlılığı sayesinde çoğu zaman istediğine ulaşır.
Bir kimsenin adı çıkacağına canı çıksın
Bir kişinin adı kötüye çıktı mı, artık ne yaparsa yapsın o damgadan kurtulamaz.
Bir koltuğa iki karpuz sığmaz
Aynı anda birden fazla işle uğraşmak, hiçbirinde başarı getirmez.
Bir kızı bin kişi ister, bir kişi alır
Bir şeyi birçok kişi arzulasa da onu yalnızca biri elde eder.
Boynuz kulaktan sonra çıkar, ama kulağı geçer
Bir işe sonradan başlayan kişi, azim ve yeteneğiyle öncekileri geçebilir.
Boyuma göre (boyumca) boy buldum, huyuma göre (huyumca) huy bulmadım
İnsan, dış görünüş veya maddi yönden kendine uygun birini bulabilir ama huy bakımından uyum sağlamak zordur.
Bülbülün çektiği dili belası
Düşünmeden söylenen söz, insanın başına dert açabilir.
Boş başak dik durur
Bilgisiz kimseler, kendilerini bilgili göstermek için kibirli davranırlar.
Boş çuval ayakta (dik) durmaz
Bilgisiz ve yeteneksiz kişi, bulunduğu yerde tutunamaz.
Boş gezmekten bedava çalışmak yeğdir
Çalışmak, karşılıksız bile olsa, tembellikten ve boş durmaktan daha iyidir.
Balcının var bal tası, oduncunun var baltası
Her mesleğin kendine uygun araç ve gereçleri vardır.
Balı dibinden, yağı yüzünden
Kimi insanların değeri derinliklerinde gizlidir, kimilerininse yüzeyde kalır.
Balı parmağı uzun yemez, kısmetlisi yer
Bir şey, onu çok isteyenin değil, nasibi olanın eline geçer.
Bal olan yerde sinek de olur (bulunur)
Değerli şeylerin çevresinde, ondan faydalanmak isteyen kişiler de bulunur.
Bal tutan parmağını yalar
Bir işin içinde olan kişi, o işin kazancından az da olsa pay alır.
Borçlunun dili kısa gerek
Borcu olan kişi, alacaklısına karşı saygılı olmalı, ileri geri konuşmamalıdır.
Borçlunun duacısı alacaklısıdır
Borçlunun yaşayıp para kazanmasını en çok isteyen kişi, alacağını tahsil etmek isteyen alacaklıdır.
Borçtan korkan kapısını büyük açmaz (küçük açar)
Borçlanmaktan çekinen kişi, harcamalarında ölçülü davranır, tutumlu olur.
Bostana dadanan eşeğin kuyruğu, kulağı olmaz
Hırsızlık yapmayı alışkanlık edinen kişi, sonunda yakalanır ve ceza görmekten perişan olur.
Büyük balık küçük balığı yutar
Güçlü olan, zayıfı ezer; dünyada güçlünün sözü geçer.
Büyük başın derdi büyük olur
Sorumluluğu fazla olan kişiler, daha büyük sıkıntılarla karşılaşır.
Büyük lokma ye büyük söz söyleme
Yapamayacağın şeyler hakkında iddialı konuşma; ölçülü ol.
Baba malı tez tükenir, evlat gerek kazana
Kişinin gerçek zenginliği, kendi emeğiyle kazandığı maldadır; babadan kalan miras ise çabuk tükenir.
Baba oğluna bir bağ bağışlamış, oğul babaya bir salkım üzüm vermemiş
Babalar çocukları için büyük fedakârlıklar yapar, fakat çocuklar çoğu zaman aynı özveriyi babalarına göstermez.
Babamın adı Hıdır, elimden gelen budur
Kişi, elinden geldiği kadarını yapabilir; gücü neye yetiyorsa o kadarını başarır.
Babanın sanatı oğla mirastır
Bir baba ne iş yaparsa, o meslek çoğu zaman oğluna da geçer.
Bakarsan bağ olur, bakmazsan dağ (olur)
İlgi ve bakım gösterilen şey gelişir, ilgisiz bırakılan ise bozulur.
Bakmakla usta olunsa (öğrense), köpekler (kediler) kasap olurdu (kasaplığı öğrenirdi)
Bir işi öğrenmek için sadece izlemek yetmez, bizzat yapmak gerekir.
Baktın kar havası, eve gel kör olası
Tehlike yaklaşınca, zarar görmeden önce ondan uzak durmak gerekir.
Bal bal demekle ağız tatlanmaz
Bir şeyin gerçekleşmesi için sadece konuşmak değil, harekete geçmek gerekir.
Bal ile kaymak yenir ama her keseye göre değil
Güzel şeyleri herkes ister ama bunlara sahip olmak için maddi imkân gerekir.
Babayla oğlanın pabucu bir olunca evde kavga eksik olmaz
Baba ile oğul aynı düzeye gelirse, aralarında anlaşmazlık ve çekişme olur.
Bir tepe yıkılır, bir dere dolar
Dünyada hiçbir şey yok olmaz; birinin kaybı, başkasının kazancıdır.
Bir tutam ot deveye hendek atlatır
Küçük bir çıkar veya iyilik, insana büyük işler yaptırabilir.
Bir vuruşla ağaç devrilmez
Başarı, tek bir çabayla değil, sürekli emekle elde edilir.
Borç iyi güne kalmaz
Borç, geciktirilmeden ilk fırsatta ödenmelidir.
Borç ödemekle (vermekle), yol yürümekle tükenir
Büyük işler, küçük adımlarla ve sabırla tamamlanır; borç da azar azar ödenerek biter.
Borç ödenir, kira ödenmez
Kira ödemek yerine borçlanıp ev sahibi olmak daha kazançlıdır.
Borç yiğidin kamçısıdır
Borç, insanı çalışmaya ve üretken olmaya teşvik eder.
Borç yiyen kesesinden yer
Borçla alınan şeylerin bedeli, sonunda mutlaka ödenir; borç, kişinin kendi kazancından çıkar.
Bakan yemez, kapan yer
Bir şeyi elde etmek isteyen, sadece bakmakla yetinmeyip harekete geçmelidir.
Biri bilmeyen bini hiç bilmez
Küçük bir iyiliğin değerini anlamayan, büyük iyilikleri de hak etmez.
Biri yer biri bakar, kıyamet ondan kopar
Bazıları nimetlerden yararlanırken diğerleri mahrum kalırsa huzursuzluk çıkar.
Birlikten kuvvet doğar
Bir arada hareket eden insanlar, tek başına davrananlardan daha güçlü olur.
Bitli baklanın da kör alıcısı olur
Değersiz görünen şeylerin bile mutlaka bir alıcısı veya seveni bulunur.
Baca eğri de olsa dumanı doğru çıkar
Doğru ve dürüst insan, kötü koşullarda bile iyi davranışını sürdürür.
Bacak kadar boyu var, türlü türlü huyu var
Küçük yaşına rağmen, birçok farklı davranış ve alışkanlık gösterir.
Bağ babadan, zeytin dededen kalmalı
Bağ ve zeytin, yıllar geçtikçe olgunlaşır; verimli hale gelmeleri için uzun zaman gerekir.
Bağ bayırda, tarla çayırda
Her şey, kendine uygun yerde yetişir ve en iyi sonucu verir.
Bağa bak, üzüm olsun, yemeye yüzün olsun
Bir işten iyi sonuç almak isteyen, önce o işe gereken emeği ve masrafı harcamalıdır.
Bağı ağlayanın yüzü güler
Emek verilen işin karşılığı mutlaka alınır.
Baht (akıl) olmayınca başta, ne kuruda biter ne yaşta
Şans ya da akıl olmayınca, kişi hangi işe girişirse girişsin başarılı olamaz.
Bahtsızın bağına yağmur, ya taş yağar ya dolu
Talihsiz insanın işleri hep ters gider, iyi olacakken kötü sonuçlanır.
Bakan göze bağ (yasak) olmaz
Herkesin gördüğü bir şeye bakmak engellenemez.
Boğaz dokuz boğumdur
Söz söylenmeden önce iyice düşünülmeli, aceleyle konuşulmamalıdır.
Bol bol yiyen bel bel bakar
Kazancını ölçüsüzce harcayan kişi, parasız kaldığında çaresiz duruma düşer.
B Harfiyle Resimli Atasözleri
B harfiyle başlayan atasözleri görsellerle birlikte aşağıda yer almaktadır.
